Trời sanh đậu đũa trái dài
Thấy anh ở đợ lâu ngày em thương
– Em có tiền em chuộc anh ra
Để anh ở đợ người ta chê cười
(Ca dao)
Trong các loại đậu dùng để chế biến món ăn, đậu Đũa là loại đậu khó tính nhất vì phải khéo lắm mới khiến cho loại quả này chấp nhận ngậm đủ gia vị, chẳng vậy mà mẹ tôi chỉ kết mỗi món đậu Đũa luộc, này thì nhạt cho nhạt luôn, rồi chấm thẳng mắm cho đậm. Món đậu Đũa luộc mùa hè kèm theo mấy quả sấu đánh chua, thêm bát cà muối thì ăn không cần đến thịt luôn. Món ăn được các bà mẹ có con nhỏ rất thích, vì cứ luộc mềm quả đậu rồi cho chúng cầm, tha hồ mà vày, đứa trẻ vừa được ăn lại vừa được chơi, đến người lớn còn thích ăn như vậy cơ mà!
Đậu Đũa, hay đỗ Đũa, đậu Dải Áo, tên khoa học là Vigna unguiculata subsp, thuộc họ Đậu, có nguồn gốc từ Nam Á, được trồng nhiều ở Đông Nam Á và phía nam Trung Quốc. Đậu Đũa là loài cây thân leo, trồng khoảng 2 tháng là đậu quả và bắt đầu cho thu hoạch vào mùa hè.
Trong Đông y, đậu Đũa hỗ trợ điều trị đái tháo đường, chữa chứng bụng trướng, khó tiêu, giảm đau lưng, hỗ trợ điều trị di tinh ở nam giới, chứng ra mồ hôi trộm. Việc ăn thường xuyên các loại đậu, nhất là đậu Đũa góp phần bảo vệ hệ thống tim mạch rất tốt. Các báo cáo chuyên ngành y khoa hiện đại đã chỉ rõ về thành phần và công dụng của đậu Đũa: đây là loại đậu có hàm lượng protein thực vật và chất xơ cao, là nguồn cung cấp biochanin A – một estrogen thực vật có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh ung thư; một số loại vitamin nhóm B có trong đậu Đũa như: Flote, thiamin… cần thiết cho quá trình tổng hợp và phân chia tế bào. Đậu Đũa cũng có vai trò giảm huyết áp do cung cấp lượng Kali cần thiết để trung hòa lượng Natri trong cơ thể.
Cứ vào mùa thu hoạch đậu Đũa, hình ảnh các bà, các chị tay cầm mấy mớ đậu dài ngoằng, lúc thì ngồi một chỗ, lúc chạy đi chạy lại mời khách mua trở thành biểu tượng chợ quê vào hè. Vậy tại sao không phải các loại rau khác, vì các loại rau thường bó mớ xếp chồng nhau, loại nọ loại kia nhưng nhìn qua chỉ thấy các gánh xanh xanh như nhau, riêng đậu Đũa lại chơi lạ, vì từng mớ quả cứ dài thượt như bó đũa, màu xanh cũng khác biệt nên tạo được dấu ấn riêng. Ở nhiều quốc gia khác, đậu Đũa được chế biến vô cùng đa dạng, thậm chí còn dùng để muối chua, hay thái nhỏ xào thập cẩm rồi nêm ớt cay muối mặn bảo quản và dùng trong suốt mùa đông lạnh và kéo dài như phía nam Trung Quốc.
Mùa đậu Đũa đang gần đến cuối vụ, những cây mới lại được trồng cấy thế vào chuẩn bị cho thu hoạch các loại rau quả tiếp theo, thiên nhiên không đợi để người đủ thời gian lưu luyến, mùa qua mùa, ta lại đợi những bó đậu Đũa vào năm sau, những quả Đậu luộc cầm tay tưởng như dân dã quá mà chứa đựng cả một vũ trụ ẩm thực.
———————–
Tham khảo
1. Tạp chí Sức khỏe & Đời sống: suckhoedoisong.vn
2. Viện Vinmec: vinmec.vn
(doaiphuongthucac)
